Tweedehands gamingmonitor: waar begin je?
Voordat je technisch aan de slag gaat, maak een korte visuele inspectie. Kijk naar de behuizing op krassen en de standvoet voor stabiliteit. Controleer alle ingangen (HDMI, DisplayPort, voeding) op beschadigingen en roest. Vraag aan de verkoper waarom de monitor wordt verkocht en of er nog garantie of aankoopbon aanwezig is. Dit zijn geen definitieve tests, maar ze helpen je inschatten of verdere controle de moeite waard is.
Belangrijke achtergrond: paneeltypes en wat ze gevoelig maken
Verschillende paneeltypes gedragen zich anders. IPS is gevoelig voor "IPS glow" en kan lichte helderheidsverschillen in hoeken hebben. VA-panelen geven vaak dieper zwart maar kunnen contrastrijke bloomings of traagheid tonen. TN is snel maar heeft vaak slechtere kijkhoeken. OLED-monitoren bieden contrast en kleuren maar hebben een hoger risico op burn‑in. Houd het type paneel in gedachten tijdens je tests; sommige problemen zijn paneel-eigen en geen defecten.
Wat je nodig hebt voor de tests
- Een laptop of pc met een goede kabel (HDMI of DisplayPort). Meer info over kabels en aansluitingen vind je hier.
- Een paar testbeelden: volledig zwart, volledig wit, en effen primair gekleurde vlakken (rood, groen, blauw).
- Een donkere kamer om backlight bleeding te detecteren.
- Een camera of telefoon om eventuele defecten te fotograferen als bewijs.
Test op dode en vastzittende pixels
Sluit de monitor aan en toon een reeks effen kleuren op volledig scherm (zwart, wit, rood, groen, blauw). Loop rustig met je ogen over het hele scherm en scan systematisch van rand naar rand.
- Dode pixels verschijnen als zwarte stipjes die nooit oplichten – ze missen subpixels.
- Vastzittende pixels tonen één kleur (rood/groen/blauw) constant — soms zijn die tijdelijk en reageren ze niet op wisselende beelden.
Als je een vastzittende pixel vindt, kun je voorzichtig een pixel-fixer video proberen of zeer zachte druk met een microvezeldoek uitoefenen (met het scherm uit). Wees voorzichtig: te hard drukken kan het paneel beschadigen. Noteer het aantal defecte pixels: sommige fabrikanten accepteren een kleine hoeveelheid, maar voor gaming wil je zo min mogelijk fouten.
Backlight bleeding en IPS glow testen
Zet de monitor in een donkere kamer en toon een volledig zwart beeld. Zet de helderheid op een normaal tot hoog niveau (niet op maximaal om blinking te voorkomen). Observeer de randen en hoeken op lichte vlekken — dat is backlight bleeding. Bij IPS-panelen zie je vaak een diffuse 'glow' in één hoek bij bepaalde kijkhoeken; dat is geen backlight bleeding maar een panealeigenschap. Loop rond de monitor en verander je kijkhoek: backlight bleeding blijft meestal op dezelfde plekken zichtbaar, terwijl IPS glow verandert met je kijkpositie.
Burn‑in en image retention controleren
Burn‑in is vooral relevant voor OLED‑monitoren, maar ook LCD’s kunnen tijdelijke image retention vertonen. Toon heldere, statische gebruikersinterfaces of HUD-elementen op het scherm en wissel daarna naar een volledig wit of grijst vlak. Kijk of die elementen als ghostbeelden achterblijven.
Voor OLED: laat de monitor een tijdje op dynamische beelden draaien en switch dan naar een effen kleur om te controleren op blijvende sporen. Als er permanente schaduwen zichtbaar zijn, is dat burn‑in — een serieus probleem voor gaming waarbij HUD- en minimaps vaak statisch zijn. Raadpleeg deze gids voor preventietips.
Controleer verversingssnelheid, adaptive sync en ghosting
Verifieer in het OSD (on-screen display) en je besturingssysteem of de monitor draait op de beloofde resolutie en verversingssnelheid. Test variabele verversing (FreeSync/G-Sync) als de monitor dat ondersteunt en je GPU dit kan: quantity en stabiliteit van adaptive sync zijn belangrijk voor tear‑vrij gamen — lees meer over adaptive sync-technologie.
Gebruik bewegende testpatronen om ghosting of overshoot te detecteren. Indien zichtbaar, kan dat invloed hebben op snelle games; meer achtergrond lees je bij responstijd en ghosting.
Andere nuttige checks
- Controleer het OSD-menu: alle knoppen en dejoysticks werken soepel?
- Test alle ingangen: werken HDMI en DisplayPort? Zijn audio-uitgangen, usb-hubs en andere features operationeel?
- Check op elektronische geluiden zoals coil whine of knipperen (PWM dimmen) die op langere termijn hinderlijk kunnen zijn.
- Probeer de monitor aan te sluiten op je eigen systeem of neem testbestanden mee — verschillende GPU’s kunnen afwijkend gedrag tonen.
- Controleer kleurweergave en HDR‑schakeling met referentiebeelden; lees meer over HDR en kleurbereik.
Onderhandelen en wat te doen bij problemen
Als je kleine problemen vindt (bijv. één vastzittende pixel of lichte backlight bleeding), gebruik dat in je onderhandeling: vraag om korting of om een kortere proefperiode. Bij burn‑in of meerdere dode pixels is het redelijk om weg te lopen, tenzij de prijs extreem laag is en je bereid bent in te leveren. Vergeet niet om je bevindingen te fotograferen en, indien mogelijk, schriftelijke afspraken te maken over retourneren.
Afsluitende checklist voor aankoop
- Visuele inspectie van behuizing en aansluitingen
- Test op dode/vastzittende pixels met effen kleuren
- Controleer backlight bleeding in het donker en kijkhoeken voor IPS glow
- Controleer op burn‑in/image retention (extra belangrijk bij OLED)
- Verifieer resolutie, verversingssnelheid en adaptive sync
- Test OSD, poorten, en audio/usb-functionaliteit
- Fotografeer problemen en maak duidelijke afspraken bij aankoop
Met deze stappen kun je veelvoorkomende problemen zelf detecteren en beter beoordelen of een tweedehands gamingmonitor de investering waard is. Wil je dieper duiken in paneelverschillen, kabels of het instellen van je nieuwe scherm? Bekijk dan de gerelateerde artikelen over paneeltypes, kabels en aansluitingen en resolutie en verversingssnelheid om je keuze te onderbouwen.
